Çayı Nasıl Alırdınız?

DKİB ile beraber Japonya’ya gittiğimizde, benim için muhteşem bir farkındalık yarattı. Mevcutta bildiğim bir bilginin aslında ne kadar anlatılmaya değer olduğunu öğretti. Klasik siyah Türk çayımızın en mükemmel detaylarından biri, dem ayarının kişiye özel olmasıdır. Bir misafirinize çay ikram edeceğiniz zaman, “Çayı nasıl alırsınız?” diye sorarız. Bazen “Demli”, bazen “Açık”, bazen ise “Normal lütfen!” diye cevap alırız.
 

Bu özelliğimiz aslında Türkiye’nin mükemmel kültür mozaiğine işlemiş bir sohbet konusudur. Türkiye’nin doğusuna doğru gittikçe, alacağınız cevap muhtemelen daha koyu bir dem olacaktır. Zaten kültürel olarak baskın tatları ve baharat zenginliğini düşündüğümüzde, böyle güçlü, bitter bir lezzeti tercih etmeleri gayet normal. Fakat biraz daha güneye doğru ilerlediğimizde, çayın genellikle açık veya normal demlenmiş olmasını tercih ettiklerini görüyoruz. Deniz kenarına yaklaştıkça ise, o bölgenin dağlarında vahşi olarak yetişen kekik ve adaçayı gibi bitkilere alışkın olduklarından, çayda genellikle turunçgil tatlarını arıyorlar.
Bu yüzden, bergamotlu çayı daha çok tercih ettiklerini gözlemliyoruz.

Buna benzer pek çok örnek verebiliriz. Derinlemesine baktığımızda, 101 yıllık bir serüvenin hayatımızın en temel noktalarına kadar işlenmiş olması paha biçilemez. İşte bu kısa serüvenimizin hikâyesinden etkilenen UNESCO, 2022 yılında Türkiye ve Azerbaycan’ı Somut Olmayan Kültürel Miraslar Listesi’ne aldı. Çayı anlatırken 101 yılı vurguluyorum ama bu listeye 98. yılımızda girmemiz ayrı bir gurur kaynağı. Düşünsenize, bir asırlık tarihe sahip değiliz ama binlerce yıl sürecek bir geleneği, bir asırdan kısa bir sürede kültürümüze yerleştirdik.

Çay tarımını gerçekten el üstünde tutmamız gerekiyor. Onu koruyup kollamalı ve niteliklerini artırmaya devam etmeliyiz.